35. edycja Starosądeckiego Festiwalu Muzyki Dawnej ma na celu wielorakie zaprezentowanie muzyki polskiej w tej właśnie szerokiej perspektywie. Kompozytorzy polscy (często zresztą wykształceni za granicą) sąsiadować będą z tymi, którzy w Polsce działali, oraz z tymi, których muzykę w Polsce wykonywano. Nieprzypadkowy jest też dobór wykonawców: artyści polscy wspólnie z zagranicznymi zaprezentują europejski wymiar kultury w dawnej Rzeczypospoli­tej; artyści zagraniczni wykonywać będą muzykę polskich kompozytorów. Jak przed wiekami, tak i dziś Polska jest częścią wspólnego, europejskiego dziedzictwa kulturowego, do którego wnosiła i nadal wnosi istotny wkład.

Koncerty festiwalowe

Ad hymnos, ad cantus! Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego dzieła wszystkie

HARMONIA SACRA, kier. art. Marcin Szelest

Stanisław Sylwester Szarzyński to jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskich drugiej połowy XVII wieku, ale i postać bardzo tajemnicza. Do dzisiaj nie wiadomo, gdzie działał, nie­znane są dokładne daty jego życia, a większość znanych przed II wojną światową rękopisów jego utworów uległa zniszczeniu. Koncert ten będzie niezwykle rzadką okazją usłyszenia nie tylko kilku najbardziej znanych kompozycji tego twórcy, ale również dzieł współcześnie nie­mal nigdy nie wykonywanych. Wszystkie znane utwory Szarzyńskiego, przygotowywane przez Marcina Szelesta do wydania w serii „Monumenta musicae in Polonia”, zabrzmią w Starym Sączu po raz pierwszy w kształcie możliwie bliskim pierwotnemu, na trzy lata przed planowaną promocją nowej edycji nutowej.

Muzyka instrumentalna w siedemnastowiecznej Polsce

THE PARLEY OF INSTRUMENTS RENAISSANCE VIOLIN BAND (Wielka Brytania), dyr. Peter Holman

Nie tylko powszechnie znane kompozycje Adama Jarzębskiego i Marcina Mielczewskiego, ale również włoskie canzony z olbrzymiego zbioru tabulatury pelplińskiej, zdekompletowane i zrekonstruowane na nowo fantazje Mikołaja Zieleńskiego, zachowane w Anglii fantazje Dio­medesa Cato, syna włoskich emigrantów o greckim rodowodzie, a także utwory wybitnego włoskiego organisty na służbie Zygmunta III Wazy Tarquinia Meruli zabrzmią po raz pierwszy w Polsce na renesansowych instrumentach smyczkowych. The Parley of Instruments, działa­jący pod dyrekcją wybitnego znawcy tego repertuaru i instrumentarium Petera Holmana, należy do zaledwie kilku na świecie zespołów używających pełnego zestawu renesansowych skrzypiec, altówek i instrumentów basowych. Swoimi koncertami i nagraniami zrewolucjoni­zował wizję brzmieniową muzyki przełomu renesansu i baroku. Koncert będzie niezwykłą okazją usłyszenia znanych i nieznanych utworów pierwszej połowy XVII wieku w wykonaniu tego rzadko goszczącego w Polsce zespołu.

Muzyka na instrumenty klawiszowe z klasztoru sióstr klarysek w Starym Sączu

Maria Erdman (klawikord), Ewa Mrowca (klawesyn), Krzysztof Urbaniak (pozytyw)

Wśród muzykaliów klasztoru starosądeckich klarysek znajduje się osiemnastowieczny rękopis zawierający muzykę na instrumenty klawiszowe. Zawiera on niemal sto utworów różnego pochodzenia: obok zidentyfikowanych kompozycji twórców włoskich i niemieckich kryć się może również muzyka polska, być może nawet powstała w klasztorze w Starym Sączu. Ręko­pis ten jest więc wymownym świadectwem europejskiego wymiaru kultury muzycznej w mieście przed ponad dwustu laty. Muzyka w nim zawarta mogła służyć nie tylko celom litur­gicznym, ale również pedagogicznym lub czysto rekreacyjnym. Dlatego reprezentatywny wy­bór kompozycji pochodzących ze starosądeckiego manuskryptu zostanie wykonany przez wybitnych polskich artystów na trzech historycznych instrumentach klawiszowych. w tym na zachowanym w klasztorze sióstr klarysek siedemnastowiecznym pozytywie szkatulnym, który zapewne służył do grania tej właśnie muzyki – przedsięwzięcie możliwe do realizacji tylko w Starym Sączu!

Na warszawskim dworze Augusta II

CANTATE.FR (Polska/Francja), kier. art. Stefan Plewniak

W pierwszej połowie XVIII stulecia, w czasach unii personalnej łączącej Polskę z Saksonią, muzycy dworu drezdeńskiego często gościli w Warszawie, a repertuar rozbrzmiewający w pałacu króla Augusta II był prawdziwie kosmopolityczny. Wykonywano tam na przykład fran­cuskie kantaty świeckie na głosy solowe z towarzyszeniem instrumentów – utwory niezwykle barwne i wyrafinowane, wymagające wielkiego kunsztu wokalnego i wrażliwości na językowe niuanse. Dzisiaj również repertuar ten rzadko gości w Polsce, stąd koncert polsko-francu­skiego zespołu specjalizującego się w wykonywaniu tej pięknej muzyki, przygotowany spe­cjalnie na zamówienie starosądeckiego festiwalu, będzie jego niewątpliwą atrakcją. Program uzupełnią włoskie utwory instrumentalne z repertuaru warszawskiej kapeli Augusta II, sta­nowiące żywiołowy kontrast dla francuskiej liryki wokalnej.

U progu romantyzmu – polska muzyka religijna Franciszka Lessla

CAPELLA CRACOVIENSIS, dyr. Jan Tomasz Adamus

Franciszek Lessel, jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów początków XIX wieku, był uczniem wielkiego Josepha Haydna. Znany jest dzisiaj przede wszystkim jako twórca mu­zyki instrumentalnej, która zyskuje sobie coraz większą popularność. Finałowy koncert festi­walu przypomni jego dwa dzieła religijne do tekstów polskich: Kantatę na dzień św. Cecylii oraz Mszę B-dur. Obydwa utwory, przygotowane specjalnie do wykonania w Starym Sączu z rękopisów znajdujących się na Jasnej Górze, zabrzmią po raz pierwszy na historycznych in­strumentach dętych towarzyszących zaledwie kwartetowi śpiewaków. Capella Cracoviensis, czołowa krakowska orkiestra mająca tradycyjnie ścisły związek ze starosądeckim festiwalem, wpisuje się swoim wykonaniem w nurt powrotu nie tylko do dawnego instrumentarium, ale i do historycznej obsady wokalnej, rezygnując z użycia chóru w muzyce pisanej – jak świadczą manuskrypty – dla zespołu solistów. Tym samym muzyka Franciszka Lessla jawi się jako kon­tynuacja nie tylko stylistyki wielkiego klasyka z Wiednia, ale również wielowiekowej tradycji wykonawczej, wciąż żywej w dziewiętnastowiecznej Polsce.